In 2006 maakte Paul Simon samen met geluidstovenaar Brian Eno het album Surprise, waarop folk en elektronica een verrassend verbond aangaan. De plaat bevat zo’n nummer waarvan je nauwelijks begrijpt hoe het er kan zijn: I Don’t Believe. Twee contrasterende muzikale thema’s – het ene quasi-lieflijk, het andere ronduit verontrustend – wisselen elkaar onnavolgbaar af. En in de tekst neemt Simon ons mee op een emotionele achtbaanrit, met beklemmende scènes en wrange humor.

Het nummer begint sprookjesachtig en hoopvol: ‘acts of kindness … lead us past dangers’. Maar bijna meteen meldt de zanger dat hij daar niet in gelooft. Net als de broodkruimels van Hans en Grietje bieden die daden van medemenselijkheid uiteindelijk geen bescherming. Wat stellen die immers voor, tegenover de oerkrachten die ons universum beheersen?

We weten dat Paul Simon (New Jersey, 1941) graag existentiële vragen in zijn popsongs stopt, maar dit is wel erg ingewikkeld. Gelukkig geeft hij dan de aanleiding prijs: ‘I got a call from my broker / The broker informed me I’m broke / I was dealing my last hand of poker / My cards were useless as smoke.’ De zanger blijkt volkomen blut te zijn. En terwijl zijn geliefde en zijn kinderen van een prachtige zomeravond genieten, zich niet bewust van het onheil, voelt hij zich verraden en verloren.

In het volgende couplet herpakt hij zich enigszins: het kan toch niet dat een mensenleven niets voorstelt? Een hart zo gevuld met liefde en schoonheid kan toch niet zomaar verdwijnen, alsof er nooit iets is geweest? Twijfel is op dat moment voor hem nog de beste remedie: ‘Maybe’s the exit that I’m looking for’.

Dan een nieuwe wending: de effectenmakelaar belt weer. Het was allemaal loos alarm, het geld is er nog. ‘He hopes that my faith isn’t shaken’. Een prachtig alledaags zinnetje – de man moest eens weten.

De opluchting is natuurlijk groot. Maar belangrijker nog, de crisis lijkt de aartstwijfelaar wakker te hebben geschud: ‘I don’t believe we were born to be sheep in a flock / To pantomime prayers with the hands of a clock.’ Met andere woorden: ‘We zijn geen kudde makke schapen die zwijgend de wijzers van de klok rondduwen, wachtend op hulp van boven, maar ieder mens doet ertoe.’

In iets meer dan 4 minuten laat de singer-songwriter ons eerst voelen hoe het is om in dat duistere oord van wanhoop te verkeren, om ons dan als een tovenaar mee terug te voeren naar de uitgang. Kippenvel.

Voor wie meer wil, hier vind je mooie besprekingen door ‘Another Paul’ van vrijwel alle liedjes van Paul Simon.