Popjournalist Nick Cohn noemde hem in 1969 ‘a minor talent with a major gift for self-hype,’ en collega-muzikant Joni Mitchell bekritiseerde hem twee jaar geleden onder andere om zijn gebrek aan originaliteit. Vraag echter aan popliefhebbers wie volgens hen de grootste der artiesten is, en de naam van Bob Dylan zal vaak vallen. Maar waar zit die grootsheid van Dylan dan precies in? Dat is niet zo gemakkelijk te beantwoorden.

Puur muzikaal is het werk van Robert Zimmerman (Minnesota, 1941), zoals Dylan officieel heet, immers niet hemelbestormend. Hij zet in feite alleen de rijke folk- en bluestraditie van zijn land voort, aangevuld met wat rock, jazz, gospel en country – en zijn melodieën beklijven doorgaans nauwelijks. Sommige mensen, zoals wijlen Martin Bril, rekenen Dylans stem en zijn kenmerkende frasering tot diens ultieme wapen, maar hele volksstammen moet juist niets hebben van zijn nasale, schurende stemgeluid.

Tekstueel is His Bobness natuurlijk wél groots: persoonlijk, fel, poëtisch en rauw tegelijk, zoals niemand vóór hem dat deed. Iemand met de allure ook van een ziener, wiens liedjes uit een oerbron of uit een ver verleden lijken te komen. Toch zijn er gemakkelijk tekstdichters te vinden die zich preciezer, pregnanter of inventiever uitdrukken, zoals Randy Newman of Paul Simon. En soms is Dylan, met zijn grote woorden, gewoon larmoyant.

Schuilt het geheim er misschien simpelweg in dat Dylan glorieerde in de jaren dat popmuziek nog een maatschappelijke kracht was om rekening mee te houden, toen een muziekvoorkeur meteen ook een ideologisch standpunt inhield? En dat hij, in tegenstelling tot Elvis, Hendrix en Beatles, door zijn lange carrière als enige legende is overgebleven?

Het zou kunnen, maar dan zien we toch iets over het hoofd: Dylans wederopstanding. Waar artiesten als de Stones, Stevie Wonder of Prince hun artistieke hoogtijdagen nooit meer konden doen herleven, herrees de oude meester vanaf de eeuwwisseling uit zijn as. Albums als Time Out Of Mind (met onder meer Love Sick en Make You Feel My Love) en Modern Times kunnen zich meten met zijn werk uit de jaren 60.

Vorige week donderdag zag ik de oude bard in levenden lijve in het Amsterdamse Carré, als onderdeel van zijn Neverending Tour. En toen ik hem daar in die theatrale ambiance zag optreden, dacht ik opeens iets van Dylans raadsel te doorgronden: het is niet zijn muziek, teksten of stem, noch zijn vernieuwingsdrang of lange staat van dienst – het is zijn persoonlijkheid. Op dat podium stond iemand die wel een buiging maakt naar zijn helden Woody Guthrie, Hank Williams en Robert Johnson, maar die verder alleen verantwoording aflegt aan zichzelf. Dat voel je, en dat wekt het ontzag dat alleen de grootsten deel valt.