Vijftig jaar geleden, op 16 juli 1969, vertrok de Apollo 11 van de aarde, en vier dagen later stond er voor het eerst een mens op de maan. Die historische gebeurtenis wordt dezer dagen uitgebreid herdacht. Volkskrant-redacteur Olaf Tempelman werd zo verleid tot een fraaie beschouwing over de opvallende parallellen tussen de maanlanding en de al even grensverleggende progrock van begin jaren 70. Maar hoewel technisch gezien dus een stuk dichterbij dan daarvoor, bleef de maan in de popmuziek sindsdien toch voornamelijk fungeren als de vertrouwde en vooral onbereikbare metgezel die ze altijd was geweest.

Die combinatie van vertrouwdheid en onbereikbaarheid blijkt songwriters eindeloos te inspireren. Van evergreens als Blue Moon en How High the Moon tot recenter werk van Norah Jones (Shoot the Moon) en Dawes (Moon in the Water). Nachtmens Thé Lau was eraan verknocht, getuige Scene-liedjes als Volle Maan, Maan en Kind van de Maan. Gitarist John Zorn maakte in 2017 zelfs een heel album geïnspireerd op de maanvisioenen van William Shakespeare (1564-1616).

Die onbereikbaarheid geeft songwriters uiteraard alle ruimte om eigenschappen aan onze bijplaneet toe te kennen. Romantiek, dat is het eerste waar je aan denkt: See What A Little Moonlight Can Do (Billie Holiday), Moondance (Van Morrison), Harvest Moon (Neil Young). Maar John Fogerty  van CCR schrijft de maan juist een kwade invloed toe (Bad Moon Rising), net als Sting (Moon Over Bourbon Street). En voor Paul Simon is ze kennelijk de ultieme inspiratiebron voor zijn kunst (Song About the Moon).

In het zuiden en midden van de Verenigde Staten stelt men zich de maan voor als een alziend oog, wanneer we mogen afgaan op bijvoorbeeld JJ Cale (Cajun Moon), Bill Monroe (Blue Moon of Kentucky) en The Neville Brothers (Yellow Moon). En die oog-maan staat ook centraal in het allermooiste maanliedje dat ik de afgelopen jaren hoorde: The Moon Is A Blind Eye van de Britse indieband I Am Kloot (spreek uit: ai em kloet), afkomstig van hun vijfde studioalbum Sky At Night (2010).

In de eerste coupletten van The Moon Is A Blind Eye lijkt eerder de hele mensheid dan een enkel individu aan het woord: ‘We may illuminate the atmospheres / And still not know / Still not know who we are’. Met de dromerige getokkelde gitaar en de klaaglijke stem van zanger John Bramwell klinken de woorden alsof ze rechtstreeks door de dampkring heen gericht zijn aan die koude onaangedane steenklomp daarboven.

Maar anders dan bij Cale of Monroe is de maan hier geen alziend oog, maar juist blind. Misschien moeten we hier denken aan de uitdrukking ‘to turn a blind eye’, wat zoveel betekent als ‘een oogje toeknijpen’. En verderop zingt Bramwell ‘to be loved, to be loved is to be divine’. Heel gemakkelijk maakt de songwriter het ons niet, maar ik begrijp het zo dat dit hemellichaam, zoveel ouder en wijzer dan wij, mild en vergevend is gestemd jegens ons aardbewoners.

Het is ook niet zo belangrijk om de tekst precies te begrijpen. Ik laat me graag door de ruimte meevoeren op de klanken: pauken, orgel, gitaar, piano, een koor – alles zo ongehaast, bijna toevallig – en die troostrijke stem die zingt ‘And the moon is blind eye’.