Terwijl een politieagent het verkeer even tegenhield, schoot fotograaf Iain Macmillan snel zes plaatjes van vier mannen die een zebrapad overstaken. Gisteren was het precies vijftig jaren geleden dat deze shoot voor de iconische hoesfoto van de laatste echte Beatles-plaat plaatsvond, en fans waren dan ook van heinde en ver toegestroomd om dit jubileum op Abbey Road te vieren.

Talloze mensen hadden zich de afgelopen decennia al op het legendarische zebrapad laten vereeuwigen, en daarin lijkt Abbey Road op Elvis Presley’s Graceland of op het Parijse kerkhof Père Lachaise, waar mensen al sinds de jaren 70 samenkomen bij het graf van de jonggestorven  Jim Morrison. En op tal van andere plekken die door popfans worden aangedaan.

Ooit was ik ook op Père Lachaise. Bij Morrisons graf trof ik naast lege bierbikjes en peuken alleen een paar knetterstonede Amerikanen met een slechtgestemde gitaar aan. Net als nu vroeg ik me af wat het eigenlijk is dat popliefhebbers naar dit soort plekken drijft – en ook of andere bezoekers er misschien stiekem net zo’n katterig gevoel aan overhielden als ik.

Volgens verschillende onderzoekers zijn popfans als op Abbey Road in wezen op pelgrimstocht. Hun gedrag, hun rituelen en verwachtingspatronen verschillen niet essentieel van die van katholieke gelovigen die afgelopen eeuwen naar Rome of Santiago de Compostela trokken. De pelgrim – seculier of religieus, toen en nu – reist af naar een plek die verbonden is met iemand die boven ons gewone mensen is uitgestegen. Hij is op zoek naar een hogere waarheid, inspiratie, bezinning, genezing, naar boetedoening soms. En naar de ontmoeting met vreemden waarmee hij toch verbonden is, door de gezamenlijke verering van die persoon die de aardse beperkingen lijkt te ontstijgen.

Klinkt plausibel toch, deze verklaring? Want ook als modern seculier mens worstel je op zijn tijd met tekortkomingen, twijfels, misstappen, gevoelens van zinloosheid. En als moderne heiligen voldoen de larger-than-life popsterren als geen ander. Maar hoe zit het dan met de teleurstelling van mijn bedevaart naar Père Lachaise? Lag dat gewoon aan mijn nuchterheid, of verwachtte ik te veel, of was mijn bedevaart over te weinig doornige paden gegaan?

In zijn boek Why Dylan matters (2017) – waarover later meer – beschrijft classicus Richard F. Thomas een bezoek dat hij met een groep andere Dylan-vorsers brengt aan het ouderlijk huis van his Bobness in het stadje Hibbing, Minnesota. In de nabijheid van ‘het heilige der heiligen’ voelt Thomas bij zijn reisgenoten en bij zichzelf een combinatie van blijdschap en gêne. Hij vermoedt dat we bij zo’n bezoek als het ware een verloren vriend hopen terug te vinden, omdat we de muziek van de betreffende artiest al zo lang, in verschillende fasen van ons leven, bij ons dragen.

Thomas’ verhaal verklaart mogelijk waarom mijn bezoek aan het graf van Jim Morrison op zo’n deceptie uitdraaide. Hoe indrukwekkend en bijzonder de muziek van The Doors ook is – denk aan Riders on the Storm, Light My Fire, People Are Strange – ik heb er nooit een sterke emotionele band mee gehad. Ik ging naar Père Lachaise omdat ‘je er geweest moest zijn’. En natuurlijk wordt nog steeds alleen de oprecht gelovige bedevaartganger beloond.