Onlangs sprak ik iemand wiens dochter enorm opzag tegen de kerstperiode. Niet uit afkeer van huiselijke gezelligheid, maar omdat ze in een winkel werkte waar ze de hele dag kerstliedjes moest aanhoren. Denk je eens in: ‘Last Christmas’ (Wham!), ‘All I Want for Christmas Is You’ (Mariah Carey), ‘White Christmas’ (Bing Crosby) en nog meer van dat soort werk, en dat in een oneindig lijkende loop. Zoiets gun je zelfs je ergste vijand niet.

Het nadeel van kerstnummers is sowieso dat ze vaak geraffineerd en mierzoet zijn en daardoor vreselijk in je kop blijven hangen. Maar het ergste is nog wel dat ze ook een verbod uitstralen op elke andere emotie dan een positieve. Zo’n verbod alleen al is genoeg om chagrijnig en rebels van te worden. En dat laatste mag natuurlijk helemaal niet met Kerst!

Dat het ook anders kan, zien we bij Steve Earle (1955). De bebaarde Texaan produceerde sinds 1986 niet alleen ruim twintig albums vol authentieke country, folk en rock, maar maakte ook naam als activist, onder meer tegen de doodstraf. Zijn album El Corazon uit 1997 bevat een van de meeste bezielde kerstsongs die ik ken: Christmas in Washington.

De zanger zit thuis tijdens de kerstdagen naar de televisie te kijken, waarschijnlijk in 1996. Wat hij ziet, de Democraten en Republikeinen in hun eigen wereldje in Washington DC, geeft hem een slecht voorgevoel. Hij roept de geest van Woody Guthrie aan, in de hoop dat die, als Jezus twee millenia eerder, opstaat uit de dood om ons in moeilijke tijden te helpen:

‘Come back Woody Guthrie / Come back to us now / Tear your eyes from paradise / And rise again somehow’

Woody Guthrie (1912-1967), de aartsvader van de protestzangers, schreef onder meer het klassiek geworden This Land is Your Land. En op zijn gitaar prijkte de leus ‘This Machine Kills Fascists’. Earle roept vervolgens ook de overleden Amerikaanse mensenrechtenactivisten Emma Goldman, Joe Hill, Malcolm X en Martin Luther King terug. Zonder hun hulp redden we het niet, lijkt hij te willen zeggen. Het komt op mij over als een cruciaal verschil tussen de geëngageerde zangers van vroeger en die van nu.

‘Christmas in Washington’ prijkt veelvuldig op Earles setlist bij concerten. Soms laat hij het nummer voorafgegaan door een lange inleiding waarin hij, boven het getokkel van zijn gitaar, levende artiesten en activisten aan het vaste rijtje namen toevoegt. Daarom is het ondanks de zware inhoud een echt kerstnummer: de toekomst is duister, maar uiteindelijk zijn er helden, vroeger en nu, er zijn dingen die het waard zijn om voor te vechten – en er is hoop.

Een mooie boodschap, ook voor supermarkten, winkels en warenhuizen.

Fijne kerstdagen!