Vanaf midden jaren 80 was de Amerikaanse soulzangeres Anita Baker the next big thing, de vrouw die de soul zou doen herleven. Ze won zes Grammy’s, was bij een breed publiek geliefd én bij popscribenten gewaardeerd om haar soepele stem, smaakvolle jazzy soulsongs, en iets wat je niet anders kunt aanduiden dan met het woord klasse. Slechts een paar jaar later was ze een oningeloste belofte geworden, een artiest die voor de een te glad en commercieel was en voor de ander te moeilijk of gewoon niet nieuw genoeg meer.

Bizar. In mijn platenkast staan vier van haar cd’s: The Songstress (1983), Rapture (1986), Compositions (1990) en Rhythm of Love (1994). Vol met ijzersterke, fraai gespeelde en gezongen songs, die in vergelijking met de R&B van tegenwoordig verbazingwekkend puur klinken. Op Rhythm of Love, destijds door recensenten veelal als ‘te weinig avontuurlijk’ bestempeld, staat ook kippenvelnummer Body and Soul.

Een musicoloog zou de betovering van deze soulslijper mogelijk verklaren uit de klassieke opbouw met coupletten, bruggen en refreinen, met zelfs een apart tussenstuk na het tweede refrein – als een perfecte popsong. Of uit de subtiele modulaties van majeur naar mineur en weer terug. Of uit het lome ritme, met onder de oppervlakte snelle jazzy triolen die je met je oren niet hoort maar met je hersenstam toch voelt.

Maar dat is allemaal technische shit. Wij gewone luisteraars hebben niet alleen ratio, maar ook een hart, een lichaam en een ziel. En Anita Baker geeft elk onderdeel in Body and Soul wat het nodig heeft. Het nummer begint klassiek, volgens de wetten van de eeuwenoude minnelyriek (‘What have you done to me, I can not eat, I can not sleep’), en naar de beste soultradities: ingehouden dus, met een bluesy melodie die doet denken aan Aretha Franklins I Never Loved A Man uit 1967, hoe verschillend de stemmen van de twee vrouwen ook zijn.

Vanaf dat rustige begin neemt de zangeres ons langzaam mee op haar liefdestrip. Steeds doet ze er een kléin schepje bovenop, en haar zelfvertrouwen groeit met elke maat. In het refrein, gesteund door een heerlijk vraag-en-antwoordkoortje, is alle onzekerheid verdwenen en eist ze haar minnaar rechtstreeks op: ‘Just love me body and soul’.

Maar dan zijn we er nog niet – luister naar dat ‘stronger and stronger’ in het tussenstuk, daar zit iets dierlijks in – Baker brengt ons nog verder, tot aan het einde, de laatste langgerekte uithaal, vol overgave, gevolgd door een innig tevreden ‘yes’. Body and soul. Op de single eindigt het nummer hier. Op de albumversie is er na dit moment nog een lang ontspannen instrumentaal uitro om bij te komen. Yes.

Een paar jaar geleden zag ik op tv een interview met twee aanstormende jazztalenten die tot mijn verrassing T-shirts met Bakers naam en beeltenis droegen. De zangeres was dan wel uit de spotlights verdwenen, maar kennelijk nog niet vergeten. Wat heet. Ze blijkt dezer dagen bezig te zijn aan wat ze haar afscheidstournee noemt. Op vrijdag 12 juli staat Anita Baker in Rotterdam op North Sea Jazz. Check her out.