Kerstmis is niet meer wat het geweest is. Niet alleen begint de aanloop steeds vroeger, het feest wordt ook almaar commerciëler, met pakjesbezorgers die zich afbeulen om onze diepste kerstwensen te vervullen, zeker nu in coronatijd. Maar de grootste verandering zit hem toch wel in de verhouding tussen Kerstmis en de popmuziek.
Lange tijd waren Kerst en rock-‘n-roll als water en vuur. Een popartiest die zijn geloofwaardigheid wilde behouden bleef er ver bij vandaan. Alleen onaantastbaren als John Lennon (So This Is Christmas) en Paul McCartney (Wonderful Christmas Time) waagden zich aan een kerstnummer, net als een paar excentriekelingen (Slade met Merry Christmas Everybody, Jona Lewie met Stop The Cavalry). Nee, kerstliedjes behoorden tot het tijdperk van Bing Crosby en Judy Garland waarmee de popwereld voorgoed had afgerekend. Toch? (meer…)
Voor een goed kerstliedje hoeven er geen kerstwoorden in de titel of het refrein te staan. Een enkele verwijzing in een hoekje van een vers volstaat. Dat bewijst John Mayer in 
De Amerikaanse zanger-gitarist brak in 2006 door met het album Continuum, dat paradoxaal genoeg aansloeg bij jonge (vrouwelijke) fans én bij collega-muzikanten. ‘Waiting On The World To Change’, van datzelfde album, lijkt zelf ook behoorlijk tegenstrijdig: een vette groove, een lekker meezingbaar refrein, maar qua tekst op het eerste gezicht allesbehalve opwekkend.
Even verderop spiegelt hij ons voor dat alles beter zal gaan als zijn generatie eenmaal het heft in handen krijgt. Toen ik het voor het eerst hoorde, wist ik niet van ik ervan moest denken. Dat werd nog sterker bij het derde couplet, waarin Mayer ook de kerstperiode erbij haalt:
Mayers ‘oplossing’, die hij ons in het refrein steeds voorhoudt, is om te wachten tot de wereld verandert, onder het circulaire motto: ‘we kunnen niets doen, dus doen we maar niets’. Dat klinkt behoorlijk defensief, als een excuus, zo je wilt.
Maar het knappe is: in het eerste refrein kun je Mayers woorden nog opvatten als een serieus gemeend pleidooi, als rechtvaardiging. Maar bij het derde of vierde refrein gaat dat niet meer. Je wordt een beetje ziek van die herkenbare maar o zo futiele uitweg die je wordt geboden. Het lied vertelt je dat het tijd is om die onzin achter je te laten – en gewoon te doen wat je kunt om de wereld een beetje beter te maken. Zo heeft de zanger ‘Waiting On The World To Change’ natuurlijk ook bedoeld. Een fijne Kerstgedachte en goed voornemen in één. Dank je, John.
De donkere dagen voor Kerst lenen zich goed voor bekentenissen, en na 
In de jaren 70 en vooral 80 vierde Chris Rea (Middlesborough, VK, 1951) triomfen met hits als 
Mijn belangrijkste kennismaking met Chris Rea is het album Wired to the Moon uit 1984, een plaat vol lekkere nummers, waaronder de bescheiden hit ‘I Can Hear Your Heartbeat’. Voor mij springt 
Bij mij leeft het idee dat Chris Rea zo’n muzikaal zondagskind is dat alles komt aanwaaien. Zo iemand die in drie dagen gitaar leert spelen, in twee dagen piano en op zaterdag en zondag liedjesschrijven. Voor een hit pakt hij een bierviltje, voor een bluesnummer zijn bottleneck, en een bossanovaatje componeert hij even tussen de reclame en het journaal.
Rea doet in werkelijkheid waarschijnlijk gewoon alsóf het hem zo gemakkelijk afgaat. Dat is zijn geheim. 
Kerstmis is niet alleen een goede tijd voor bekentenissen en vergeving, ook voor weemoed. Ik zet 
In Europa wordt het genre niet heel serieus genomen, maar in Amerika telt een artiest zonder kerstalbum niet echt mee. Van Bing Crosby en Ella Fitzgerald tot Bob Dylan, Sufjan Stevens en vele anderen, ze wijdden allemaal een volledige langspeler aan het onvermijdbare feest in de donkerste dagen van het jaar. Logisch, want zo’n cadeauperiode moet je als artiest nooit laten lopen. Belangrijker nog is dat de muzikant zo onmisbare ceremoniële functie kan vervullen: hij markeert een punt in de alsmaar voortschrijdende tijd en brengt verschillende generaties samen.
Niet elke geserveerde muzikale kerstmaaltijd is overigens even goed verteerbaar, want mierzoete strijkers en engelachtige koortjes kunnen de pret aardig bederven. Voor mij in elk geval wel. De prijs voor de meest swingende en opwekkende kerstplaat aller tijden moet in elk geval gaan naar het album It’s a Holiday Soul Party van Sharon Jones & the Dap-Kings.
Sharon Jones (1956-2016), opgegroeid in de Newyorkse wijk Brooklyn, brak pas door op haar 40
In 2002 verscheen het debuutalbum 
Deze aanpak hanteerden Jones en haar Dap-Kings gelukkig ook op It’s a Holiday Soul Party, hun 7e album inmiddels. Soul zoals soul bedoeld is – zelfs de verplichte tamboerijns en kerstklokjes hangen precies op de juiste plek tussen bekkens en koper. Een fraaie bluesy kerstsong als 
Is het retro? Ik denk het wel. Is dat erg? Helemaal niet. Sharon Jones & the Dap-Kings toveren de knusse maar ook wat benauwende kerstdagen moeiteloos om in een dampend feest dat je ziel en je lijf alle hoeken van de kamer laat zien. Dat is nog eens een ander soort kerstfeest. Check ‘em out.
GOEIE NUMMERS 