Stevie Wonder

Meer mondharmonica

Een buitenbeentje, dat is het. Klein, schel, onooglijk, bijna onzichtbaar op een podium. Niet heel veelvuldig ingezet in de popmuziek, maar er ook niet uit weg te denken. Vanaf het prille begin bezet de mondharmonica zijn eigen niche en blijkt daarin tegelijk behoorlijk veelzijdig – tenminste als je er even bij stilstaat.

Veel van de vroege bluesartiesten begeleidden zichzelf op de mondharmonica, lieten hem antwoord geven op hun gezongen klachten. Anderen, zoals Little Walter, James Cotton en Sonny Terry werden echte specialisten en haalden echt alles eruit wat erin zit. Een van de meest indrukwekkende bespelers is Sonny Boy Williamson (1912-1965), die hier door vernuftige hand- en ademtechniek van zijn bluesharp een swingend ritme-instrument maakt. Maar hij kon hem net zo gemakkelijk heerlijk laten jammeren.

(meer…)

Drie werelden worden één

Een goeie cover maken is een kunst. Dat realiseerde ik me deze week weer toen ik door een bevriende muziekliefhebber werd gewezen op een artikel in NRC over de verrassende cover-vaardigheden van popster Miley Cyrus, die onder meer Jolene, de evergreen van peettante Dolly Parton, van een fijn rauw randje voorziet.

Een van de dingen die covers bijzonder maakt, is denk ik dat we daarbij getuige mogen zijn van de ene kunstenaar die reageert op het werk van een andere kunstenaar – en vaak ook op andere covers van datzelfde nummer. Het is een beetje alsof je toekijkt terwijl meester-jongleurs met onnavolgbare bewegingen een voorwerp naar elkaar overgooien dat ondertussen ook nog steeds van kleur of vorm verandert. Of zoiets. (meer…)

Wat je muzieksmaak over jou zegt

ABBA2 Toen ik een tiener was, wist ik precies wat goed en niet goed was. In elk geval op het gebied van muziek. Alternatieve countryrock (Crosby, Stills, Nash & Young, The Band) was goed, Top 40 (ABBA, Michael Jackson) was fout. Folk, punk en new wave? Top. Disco, Franse chansons en het Nederlandse levenslied? Weg ermee. Houthakkershemden waren goed, gekke pakjes fout. Klassiek en jazz waren voor oude mensen, telden dus sowieso niet mee. Hoe heerlijk overzichtelijk was het leven.

schutting2 Terugkijkend over meerdere decennia lijkt de ontwikkeling van mijn muzieksmaak het meest op het geleidelijk, één voor één, omvallen van hekken en schotten. Er gaat eigenlijk niets af, er komt alleen steeds meer bij. En dat proces gaat tot op de dag van vandaag door. Herkenbaar? (meer…)

Goeie nummers voor de aliens

In 1977 lanceerde ruimteorganisatie NASA twee onbemande ruimteschepen om de randen van het zonnestelsel te onderzoeken: Voyager 1 en Voyager 2. Aan boord bevinden zich, inmiddels op miljarden kilometers bij ons vandaan, onder meer enkele ‘gouden platen’ met geluidsopnames en afbeeldingen van de aarde, las ik vorige week op NRC.nl. Het doel ervan is, aldus NASA, ‘om het verhaal van onze wereld te communiceren met buitenaardse wezens’.

De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie selecteerde voor buitenaardse oren destijds onder meer het geluid van een kus, van een moeder die haar huilende baby troost, van allerlei dieren, van het weer, van treinen, schepen, een tractor en paard en wagen. Ook welkomstgroeten voor de aliens, in maar liefst 55 Aardse talen, ontbreken niet. Een deel van de geluidsfragmenten kun je nu beluisteren via Soundcloud.

Wat niet op Soundcloud staat, maar wel op die gouden platen voor extraterrestials, zijn iconische muziekstukken, variërend van Bach, Beethoven en Mozart tot een Javaans gamelanorkest en ‘Johnny B. Goode’ van Chuck Berry. Zie de lijst op de NASA-site.

Aangespoord door deze intrigerende onderneming begon ik ogenblikkelijk te denken aan de popliedjes we nu, bijna veertig jaar later, aan die gouden platen zouden moeten toevoegen. En dan dus niet gemakzuchtig heel Spotify in gecomprimeerd formaat erop kieperen, want daar kunnen die buitenaardse figuren natuurlijk niets mee. Ik bedoel met zorg een stuk of tien essentiële liedjes uitkiezen die hun een goed en interessant beeld geven van ons als Aardige wezens.

Nog niet zo eenvoudig, de keuze is tenslotte immens. Maar Stevie Wonders Superstition mag natuurlijk niet ontbreken, daarmee hebben we geloof, bijgeloof en ongeloof in één keer te pakken. Bovendien is het een voordeel dat die aliens waarschijnlijk meteen de groove herkennen – dat breekt het ijs.

Dan ‘Blowing In The Wind’ van Dylan. Niet te missen. Want mensen blijven altijd vragen stellen en naar antwoorden zoeken, zo zijn we nu eenmaal, daar dienen die andere wezens zo snel mogelijk aan te wennen. En Daniël Lohues met Annelie: hier op deze planeet heb je dus jongen en meisje, en tja, dat levert vaak ontmoetingen, verliefdheden en soms ook wat gedoe op. Dan weten ze dat ook maar.

Ik kan zo nog wel even doorgaan, maar ik ben eigenlijk minstens zo benieuwd naar wat anderen naar onze heelalgenoten zouden sturen – en waarom. Dus laat het weten, Goeie Nummers is blij met jouw Gouden Plaat-suggesties!

Albumverjaardag – Fulfillingness’ First Finale van Stevie Wonder

Vandaag, 22 juli 2014, wordt Stevie Wonders Fulfillingness’ First Finale 40 jaar. Een mooie leeftijd. Kunnen we F3, zoals we het album tegenwoordig wel mogen afkorten, inmiddels op waarde schatten?

Op zijn dertiende is Little Stevie Wonder (1950) al een van de sterren uit de stal van Motown, de zwarte hitfabriek in Detroit van de roemruchte Berry Gordy. Maar geleidelijk weet hij zich aan het regime van Motown te ontworstelen. De multi-instrumentalist wil geen verzameling hitsingles meer opnemen, maar echte (concept-)albums maken. Hij laat zich beinvloeden door klassieke muziek, jazz, reggae, latin. Midden jaren zeventig maakt hij de platen die tot zijn hoogtepunten gerekend worden: Talking Book (1972), Innervisions (1973), Fulfillingness’ First Finale (1974) en Songs In The Key of Life (1976).

F3 lijkt qua aandacht altijd een beetje gesandwiched tussen Innervisions en SITKOL. Misschien speelde de moeilijk uitspreekbare titel de recensenten parten. Maar F3 bevat tien fantastische nummers, zonder een enkele zwakkere broeder ertussen. De sound is warm en ruimtelijk. De gospelachtige koortjes en het toetsenwerk zijn fabelachtig. En geen enkel nummer duurt te lang – en dat kun je van SITKOL toch echt niet zeggen.

Luister maar. Smile Please: fijne opener, met zijn lichte latin-touch. ‘Too Shy To Say’: kwetsbaar en openhartig. ‘Boogie On Reggae Woman’ met zijn lekkere mix van boogie, reggae en funk. De invoelbare liefdestwijfel van Creepin’, met die waanzinnige mondharmonicasolo. Het felle ‘You Haven’t Done Nothing’, over politici die hun verkiezingsbeloften vergeten zodra ze op het pluche zitten.

En natuurlijk met They Won’t Go When I Go, dat Wonder schreef samen met tekstdichter Yvonne Wright. Misschien wel de mooiste ballad die hij ooit op de plaat zette – en dat zegt wel iets.

Hoor je het verstilde piano-intro al? Het doet denken aan Chopin of Beethoven, het heeft iets van een dodenmars. Niet gemakkelijk om naar te luisteren. Het lied beneemt letterlijk de adem: met zijn sombere tekst, gedragen akkoorden en die verschillende melodielijnen van zang, piano en toetsinstrumenten.

Het tussenstuk voert je even weg, naar een gospel- en bluesachtige climax: ‘There ain’t no room for the hopeless sinner / Who will take more than he will give’. Dan weer terug naar die langzame droevige mars. ‘When I go / Where I’ll go / No one can keep me / From my destiny.’

Dit lied overschrijdt alle grenzen van een standaard popnummer. Dit gaat over rechtvaardigheid, het Laatste Oordeel. Veelzeggend: Stevie Wonder speelde het nummer ook bij de herdenkingsplechtigheid voor Michael Jackson in 2009. Maar na zoveel zwaarmoedigheid wil Wonder F3 afsluiten met twee opwekkende latin-achtige nummers: ‘Bird of Beauty’ en ‘Please Don’t Go’. Weer met die prachtige koortjes.

Waar staat Fulfillingness’ First Finale nu, 40 jaar na verschijning? Wat mij betreft trots als het onmisbare derde steunpunt in de driehoek met Innervisions en SITKOL. En samen vormen die drie platen misschien wel het bovenste deel van de pop-piramide van de jaren zeventig. Overdreven? Ik denk het niet. Want welke andere artiest maakte ooit in een paar jaar tijd drie van zulke topplaten op rij?