covers

Waarom zo weinig nederpopcovers?

De afgelopen weken heb ik hier me op Goeie Nummers in alle toonaarden uitgesproken over covers, en toen viel me op dat er in de vaderlandse popgeschiedenis relatief zo weinig Nederlandstalige tophits gecoverd worden. In elk geval veel minder dan in het Angelsaksisch taalgebied, waar coveren vrij gebruikelijk is. Uit mijn geheugen kan ik nauwelijks Nederpopcovers naar boven halen, en ook op internet heb ik er maar een beperkt aantal kunnen vinden.

Wat je wel ziet, vooral in de jaren 50, 60 en 70, zijn Nederlandstalige versies van buitenlandse nummers. In die tijd was het heel gebruikelijk om liedjes uit te brengen die waren vertaald vanuit het Frans, Duits, Grieks of Engels, meestal zonder dat feit zo duidelijk te communiceren. Wist je bijvoorbeeld dat Het Dorp van Wim Sonneveld een cover is van het nummer La Montagne van Jean Ferrat? En dat Marco Borsato’s hit Dromen Zijn Bedrog teruggaat op Storie Di Tutti I Giorni van de Riccardo Fogli? Op Muzieklijstjes.nl staat een mooie lijst van dit soort nummers, samengesteld door kenner van het Nederlandse lied Vic van de Reijt.

(meer…)

Wie wint: cover of origineel?

Twee weken geleden schreef ik over een fraaie uitvoering van A Woman’s Work van Kate Bush (door soulzanger Maxwell). Op sociale media merkte iemand toen op dat ‘het origineel uiteraard toch het mooist was’. Die reactie maakte me bewust van iets cruciaals dat ik de afgelopen weken in mijn zoektocht naar de aantrekkingskracht van covers over het hoofd had gezien: rivaliteit.

In de nieuwsmedia is het al eeuwenlang een gouden wet: niets trekt zoveel aandacht als rivalen die strijden om de prooi, de overwinning, de prijs, de eer. Denk aan Art en Keessie, Beatles & Stones, Trump en Biden. Rivalry sells. Zo gaat het ook bij covers. Mensen willen weten: welke van de twee is de beste? Wie gaat er met de grootste eer strijken, ‘van wie’ zal het nummer uiteindelijk blijken te zijn? (meer…)

De mooiste vrouw-naar-man-cover

Naar aanleiding van de blog van vorige week, die afsloot met Aretha Franklins versie van Respect (Otis Redding), besloot ik daarna op zoek te gaan naar de mooiste genderwissel-cover van vrouw naar man. Voor alle duidelijkheid: dan gaat het dus over een zanger die een nummer zingt dat bekend werd in de uitvoering van een vrouwelijke artiest.

Met die zoektocht riep ik wel wat over mezelf af. Ten eerste bleken er helemaal niet zo heel veel vrouw-naar-man-covers te vinden te zijn. In elk geval veel minder dan andersom. Wetenschappelijke informatie heb ik niet gevonden, maar het is vast geen toeval dat er bijvoorbeeld op de Spotify-playlist Cover Girls (female covers of male songs) 1181 liedjes staan, en op Male Covers of Female Songs slechts 30. En wat zegt die scheve verhouding? Vermoedelijk veel over de ongelijke rolverdeling tussen mannen en vrouwen in onze popcultuur en onze samenleving in het algemeen. Dangerous territory. Piep-piep-piep. Mijnenveld. (meer…)

Een moment van verwarring

In tegenstelling tot de klassieke muziek en de jazz kent de popmuziek geen sterke cover-traditie. Van popartiesten verwachten we dat ze vooral zelfgeschreven liedjes spelen in plaats van werk van anderen vertolken. Toch luisteren we ook allemaal graag naar covers. In sommige gevallen is de cover zelfs beroemder dan het origineel. Wat maakt zo’n nieuwe versie van een bekend nummer eigenlijk zo aantrekkelijk?

Mijn hypothese is dat dat komt door het effect van de eerste kennismaking. Want bij die kennismaking heeft de cover altijd iets extra’s ten opzichte van een nieuw nummer: een moment van verwarring, korter of langer, dat op een gegeven moment wordt opgelost. Als een prangende vraag die zich eerst opdringt en daarna gelukkig een antwoord krijgt. Verrassing en herkenning. (meer…)

Drie werelden worden één

Een goeie cover maken is een kunst. Dat realiseerde ik me deze week weer toen ik door een bevriende muziekliefhebber werd gewezen op een artikel in NRC over de verrassende cover-vaardigheden van popster Miley Cyrus, die onder meer Jolene, de evergreen van peettante Dolly Parton, van een fijn rauw randje voorziet.

Een van de dingen die covers bijzonder maakt, is denk ik dat we daarbij getuige mogen zijn van de ene kunstenaar die reageert op het werk van een andere kunstenaar – en vaak ook op andere covers van datzelfde nummer. Het is een beetje alsof je toekijkt terwijl meester-jongleurs met onnavolgbare bewegingen een voorwerp naar elkaar overgooien dat ondertussen ook nog steeds van kleur of vorm verandert. Of zoiets. (meer…)

Coveren volgens Angélique

Lean On Me van José James Wie een nummer van een andere artiest covert, heeft de keuze uit twee tegenovergestelde posities – dicht bij de artiest of dicht bij zichzelf. De coveraar probeert óf de essentie van het origineel te vangen, zoals José James vorig jaar deed met het werk van Bill Withers, óf trekt het oorspronkelijke werk juist helemaal naar zich toe, zoals soulzangeres Bettye LaVette met haar Dylan-coveralbum Things Have Changed, ook vorig jaar.

Angelique Kidjo Vorige week luisterde ik naar Celia, het nieuwe album van Angélique Kidjo. Hierop covert de Beninese zangeres, die het marxistische regime in haar land in 1983 ontvluchtte, de muziek van de Cubaans-Amerikaanse salsa-koningin Celia Cruz (1925-2003), eveneens een banneling. Het levert een spetterende plaat op, mede door het ritme-tandem met bassiste Meshell Ndegeocello en de legendarische Fela Kuti-drummer Tony Allen. Luister maar eens naar La Vida Es Un Carnaval (of naar het origineel, ook niet mis). Of luister naar de Cruz-klassieker Quimbara, dat bij Kidjo een fascinerende afro-groove meekrijgt. (meer…)

Coveren uit weemoed

bach We zijn zo gewend geraakt aan popartiesten die hun eigen liedjes zingen, dat we bijna vergeten dat dat in de muziek allesbehalve gewoon is. In de klassieke muziek worden veel oude stukken steeds opnieuw uitgevoerd door steeds weer nieuwe musici, steeds net even anders. En in de jazz is het gemeengoed om standards van decennia geleden tot leven te wekken door ze al improviserend binnenstebuiten te keren of ondersteboven te houden.

Beatles Tot de jaren 60 was het ook in de popmuziek eerder regel dan uitzondering om stukken van anderen te zingen. Bing Crosby, Frank Sinatra, Elvis Presley, ze werkten allemaal zo. Maar in het decennium van Beatles, Stones en Beach Boys werd popmuziek langzaam serieus. Het werd kunst. En daar hoorde authenticiteit bij. Serieus te nemen artiesten schreven hun eigen liedjes. Wie alleen uitvoerend bezig was, kwam lager op de ladder te staan. En dat is best gek. Want artiesten die in staat zijn om de (verborgen) schoonheid van een liedje volledig naar boven te halen, zijn bijzonder waardevol – en behoorlijk schaars.

bonnie-raitt-3 Joe Cocker is zo iemand. Hij trok onder meer ‘With A Little Help From My Friends’ (The Beatles) en ‘Ruby Lee’ (Bill Withers) overtuigend naar zich toe. Bonnie Raitt kan het ook. Met haar soepele, licht-hese alt maakte ze prachtige liedjes als ‘You Can’t Fail Me Now’ (Loudon Wainwright III) en Dimming of the Day (Richard Thompson) nog mooier dan ze al waren.

sweet-en-hoffs Een nummer coveren kan iets hebben van ‘dat kan ik ook’, of ‘dat kan ik beter’, maar het is tegelijk altijd een eerbetoon. Dat horen we ook bij het onverwachte koppel Matthew Sweet en Susanna Hoffs. De voormalige powerpop-prins en de ex-Bangle hebben het coveren zo’n beetje tot hun handelsmerk gemaakt. Op drie albums, getiteld Under the Covers Vol. 1, Vol. 2 en Vol. 3 (uit 2007, 2009 en 2013) laten ze hun niet geringe talenten los op hun favoriete nummers uit de jaren 60, 70 en 80.

hoes-under-the-covers-vol-2 Het cover-duo kiest vooral voor melodieuze nummers met licht-gruizig, fraai gitaarwerk. Nummers van Dylan, Young, Beatles, Velvet Underground, Bowie, Fleetwood Mac, The Faces, R.E.M., Tom Petty en The Smiths. Vol. 3, gericht op het decennium waarin beide artiesten zelf hun carrière begonnen, bevat ook wat minder bekende tracks.

hoes-under-the-covers-vol-3 Met hun afwijkende, maar fraai bij elkaar passende stemmen blijven Sweet en Hoffs dicht bij de oorspronkelijke versies. Ze zoomen in op wat die liedjes zo tijdloos en geliefd maakt. Luister maar eens naar hun live-versie van Neil Youngs Cinnamon Girl. Of naar Roxy Musics More Than This, waarbij de toetsen en galm van het origineel gelukkig wel wat zijn ingetoomd. Alles aan deze drie albums ademt oprechte liefde voor de liedjes – en weemoed om een tijdperk dat voorbij is. Ik ben benieuwd wanneer Vol. 4 uitkomt, en of ze deze lijn kunnen doortreken naar de jaren 90. Check ‘em out.

Covers die het origineel doen verbleken

In het vorige bericht in Goeie Nummers haalde ik een beetje uit naar artiesten die bij hun eigen nummers te veel leunen op hun inspiratiebronnen. Sorry. Vandaag steek ik dan maar de loftrompet over mensen die expliciet het werk van anderen naspelen. Meester-coveraars. Artiesten die een lied volledig naar zich toe trekken, het zich helemaal eigen weten te maken. Soms verdwijnt het origineel zelfs in de schaduw van hun cover. Een paar voorbeelden.

Joe Cocker maakte With A Little Help From My Friends van The Beatles onsterfelijk. In de oorspronkelijke versie blijven Lennons prikkelende vragen door het huppelende ritme steeds luchtig. Wat doet Cocker? Hij wijzigt niet alleen de cadans, maar laat de vragen stellen door een soulkoortje en geeft zelf met zijn machtige strot de antwoorden, als een gekwelde held in een Griekse tragedie. Van ironisch commentaar naar existentiële oerkreet.

In 1978 haalden de mannen van Earth, Wind & Fire ook een nummer van de Fab Four flink door de wasstraat. Zozeer dat je het in eerste instantie nauwelijks herkent. Hun retestrakke funk & jazz-behandeling met spetterende blazers brengt de verborgen groove van Got To Get You into My Life heel verrassend naar boven. Songwriter McCartney was zeer te spreken over deze versie.

Adele waagde zich op haar debuutalbum 19 uit 2008 aan een nummer van een andere rocklegende. Met succes: ze tilt Dylans Make You Feel My Love uit 1997 naar grote hoogten. De verschillen tussen de twee versies zijn niet zo opvallend als bij de twee andere covers, maar de Britse zangeres geeft het nummer maximale emotionele impact, door de fraaie melodie en akkoorden extra te benadrukken. En ze heeft natuurlijk ook een Stem.

De aanpak van deze covers is heel verschillend, maar ze maken alle drie dat je verwonderd bij jezelf denkt: wat een goed nummer, ik had nooit gehoord dat dit er ook nog in zat. Ken jij andere covers die de originele uitvoering ook zo doen verbleken en tegelijk het liedje extra laten stralen? Deel je tips op Goeie Nummers!