De romankunst kent verschillende categorieën om boeken op inhoud of karakter in te delen: psychologische, historische en naturalistische romans, ideeën- en coming of age-romans en feelgoodromans, om er een paar te noemen. Hoe anders is dat in de popmuziek: in welke inhoudelijke categorieën kun je popalbums zoal indelen, afgezien dan van het muziekgenre, zoals rock, funk, country, indie enzovoort?
Ik kan niet meer dan twee albumcategorieën bedenken die met enige regelmaat opduiken in de kolommen van popscribenten: het protestalbum en het breakup-album. Misschien komt dat doordat popalbums in tegenstelling tot romans vrijwel altijd bestaan uit een verzameling korte stukken – vaak een stuk of 10, 12 liedjes – die in sfeer en thematiek een bepaalde afwisseling moeten bieden. Protest- en breakup-albums zijn dan de uitzondering op de regel.
Overmorgen is het Vaderdag. Daarom is Goeie Nummers deze week op zoek gegaan naar een passende popsong om af te spelen als je hem zondagochtend, zeg maar, ontbijt op bed brengt. En hoewel er flink wat goeie vader-nummers bestaan, bleek het geen eenvoudige opgave om een echt goed vaderdaglied te vinden.
Singer-songwriter Loudon Wainwright III heeft waarschijnlijk meer dan welke artiest ook over gezinsrelaties geschreven, onder meer over zijn vader. Maar in liedjes als Older Than My Old Man Now en Surviving Twin slaat hij de spijker zo nauwkeurig op de kop dat de gezelligheid er enigszins onder lijdt. En wat ook niet echt stemmingsverhogend werkt – de zanger zingt over een vader die er niet meer is. 
Komende zondag is het moederdag. Wie dat een commerciële nepfeestdag vindt kan nu meteen wegklikken. Maar doorlezen zou slimmer zijn, want mooie liedjes voor moeder kun je elke dag van het jaar draaien. Vandaag zoek ik naar liedjes waar je haar aanstaande zondag letterlijk en figuurlijk voor wakker kunt maken – nadat ze eerst natuurlijk lekker lang heeft uitgeslapen.
Er zijn niet superveel popsongs over moeder, valt me op. Met 
Een goeie bijnaam doet veel. Ruud Gullit werd ‘De Zwarte Tulp’ genoemd, Eddy Merckx ‘De Kannibaal’. Jan Marijnissen was ‘Het Orakel uit Oss’, Margaret Thatcher ‘The Iron Lady’ en Angela Merkel was eerst ‘Das Mädchen’ en daarna ‘Mutti’. Allemaal aanduidingen die de publieke figuren nog wat extra boven andere stervelingen doen uitstijgen en tegelijkertijd de emotionele afstand tussen volk en icoon verkleinen.
Popartiesten kunnen hier natuurlijk niet bij achterblijven – denk aan ‘The Fab Four’ (The Beatles), ‘Your Majesty’ (Mick Jagger), ‘The Boss’ (Bruce Springsteen) en ‘The Queen of Soul’ (Aretha Franklin). Veelzeggende bijnamen, maar net als bij moppen en broodjeaapverhalen is de herkomst vaak in nevelen gehuld. Niemand kan of wil precies vertellen wie de naam heeft verzonnen, wanneer en waarom. 
Het genre gaat terug op antieke dichters als Homerus en Hesiodos, en werd begin deze eeuw uitgewerkt door musicalcomponisten als Cole Porter, Irving Berlin en Steven Sondheim. Maar ook de songwriters van Disneyfilms wisten wel raad met de list song. Niet zo vreemd ook, want een goed lijstje is goud waard: het zegt veel in weinig woorden, is lekker concreet en biedt volop mogelijkheden voor rijm, humor en de suggestie van oneindigheid. Je vraagt je af waarom eigenlijk niet alle liedjes lijstjesliedjes zijn.
Ook voor popmuzikanten is een rijtje een prima kapstok. Bobby Troup trapt in 1946 af met het onverwoestbare (Get Your Kicks on) Route 66, waarin hij de steden tussen Chicago en L.A. opsomt. Bob Dylan zet die trend door met onder meer Seven Curses, Subterranean Homesick Blues en All I Really Want To Do. En als je erop gaat letten, zie je de lijstjesliedjes overal. 
Kranten en tijdschriften zijn het de afgelopen jaren steeds meer gaan doen: sterren of ballen toekennen aan boeken, platen, films, tentoonstellingen, theatervoorstellingen enzovoort. Vaak tegen de zin van de recensenten zelf, trouwens. Eén ster of bal betekent iets als ‘mislukt’, vijf staat voor ‘meesterwerk’. Het systeem is bedoeld als dienst aan de lezer, maar als je een beetje nadenkt, besef je dat die lezer juist de dupe is.
Ten eerste is de ene recensent scheutiger met sterren dan de andere, en dat maakt vergelijken moeilijk. Verder is er onbedoelde inflatie: drie sterren voor een album in de Volkskrant betekent volgens de redactie ‘goed’, maar blijkt in de praktijk op de krantenlezers over te komen als ‘middelmatig’. Zodat recensenten weer sneller voor vier sterren gaan kiezen. 
Wie schrijft er tegenwoordig nog brieven? We corresponderen tegenwoordig via Whatsappjes, mailtjes en social media – en die goeie ouwe brief verdwijnt langzaam uit beeld. Maar tegelijkertijd betreuren we die ontwikkeling. We hebben nog steeds behoefte aan vormen van communicatie die niet zo vluchtig zijn, en we zijn nog blijer dan vroeger met een persoonlijke brief of kaart. De Canadese indieband Arcade Fire wijdde in 2010 zelfs een fraai nummer aan dit thema, 
Als tiener wisselde ik lange brieven uit met twee Twentse meisjes die ik op een fietsvakantie langs de vaderlandse jeugdherbergen had ontmoet. Later gingen dichtbeschreven luchtpostbrieven heen en weer tussen Nederland en Israël, op van die dunne blauwe velletjes. Elke brief werd bewaard en gekoesterd. En je deed echt je best op zo’n epistel – elke letter telde. Het is ongetwijfeld vanwege die emotionele lading dat brieven 
Vijftig jaar geleden, op 16 juli 1969, vertrok de Apollo 11 van de aarde, en vier dagen later stond er voor het eerst een mens op de maan. Die historische gebeurtenis wordt dezer dagen uitgebreid herdacht. Volkskrant-redacteur Olaf Tempelman werd zo verleid tot 
Die combinatie van vertrouwdheid en onbereikbaarheid blijkt songwriters eindeloos te inspireren. Van evergreens als Blue Moon en How High the Moon tot recenter werk van Norah Jones (Shoot the Moon) en Dawes (
Aangestoken door het weer van deze week ging ik op zoek naar het mooiste poplied over regen. Wie zoiets onderneemt moet wel tegen een beetje nattigheid bestand zijn. De overvloed dus eerst maar eens ingedamd: nummers als It’s Raining Men (Weather Girls) of It’s Raining Love (Ariana Grande) vielen af – het moest gaan over eerlijke echte regendruppels. Regenboog- en onweerliedjes dus idem dito, evenals filmsongs als Singing in the Rain en Raindrops Keep Fallin’ On My Head – het liedje moest zich zonder visuele hulp kunnen redden.
Bij het doorwaden van alles wat dan overblijft, valt op dat regen echt multifunctioneel is: het kan heel verschillende, zelfs totaal tegengestelde betekenissen krijgen. De eerste: straf. De basis voor dit oerbeeld is natuurlijk de oudtestamentische zondvloed die Noach met familie en dieren in de ark wisten te overleven. Voorbeelden: oer-apocalypsnummers A Hard Rain’s A Gonna Fall (Bob Dylan) en Who’ll Stop The Rain (Creedence Clearwater Revival) en het veel recentere 
Het hemelwater kan ook groei symboliseren: Make it Rain (Anouk), 
Maar meestal betekent regen ‘gewoon’ somberheid en eenzaamheid. Logisch. Het gevoel opgesloten te zitten, twijfelend of die plensbui ooit nog ophoudt, het is voor velen herkenbaar. Voorbeelden uit eigen land: Ritme van de Regen (Rob de Nijs), 
Het mooiste regenlied blijft voor mij toch 
Tony Joe White is altijd goed met beelden, of het nu gaat om steamy windows of polk salad. In Rainy Night in Georgia wordt de zanger op zijn zoektocht naar een warm onderkomen ver van huis omringd door een koffer, autobussen, taxi’s, neonreclames en de gestaag neervallende regen. Een portretfoto van zijn geliefde biedt nog een beetje troost, en dat is ook meer dan welkom: ‘Lord, I believe it’s rainin’ all over the world’. Meer woorden waren niet nodig om dit tot een klassiek regenlied te maken.
Voor Japanners heeft alles in de wereld een ziel – ook dieren, planten, stenen en andere stoffelijke zaken. In ons romantische Westen loopt er juist een diepe scheidslijn tussen de bezielde mensheid en – afgezien van huisdieren en paarden – de ‘zielloze’ rest. Ook in de popmuziek. Popliedjes gaan over mensen en hun verwikkelingen. Over liefde of het gebrek daaraan. En niet over dingen. Maar sommige artiesten lappen die regel aan hun laars en getuigen toch gewoon van hun onbetamelijke liefde voor stoffelijke zaken.
Het eerste liedje waarvan ik besefte – pas later, overigens – dat het over een ding ging, was 
Een andere liedjesschrijver die zeker zoveel van spullen houdt als van mensen, is Fred Eaglesmith – toevallig of niet ook een Canadees. Eaglesmith is verzot op treinen, auto’s, motorfietsen en andere machines. Zoals te horen is in 
Maar het mooiste ding-liedje staat wat mij betreft voorlopig op naam van country-artieste Ashley McBryde (1983). De Amerikaanse singer-songwriter, vorig jaar debuterend met het album Girl Going Nowhere, focust niet op een auto maar op kleding. (Inderdaad, deze voorbeelden suggereren dat traditionele man-vrouw-patronen ook in de rock-‘n-roll behoorlijk standvastig zijn.)
In 
En het verhaal van het jasje gaat verder. Al bijna op het eind van het lied houdt McBryde even in en zingt dan: ‘It ain’t much to look at, but he let me have it,’ en ze vervolgt: ‘So I could feel his arms around me in that old jeans jacket.’ Een bijzonder geschenk voor een dochter die de wijde wereld in trekt om haar eigen weg te zoeken. Een schild om de elementen, lelijke woorden en tegenslagen mee op te vangen.
Als luisteraar kruip je in dit lied in de huid van de dochter, maar ik – als vader van een al behoorlijk zelfstandige vijftienjarige – kijk ook mee vanaf de andere kant. Ik begin me al voor te stellen hoe het is om mijn dochter los te laten. Niet gemakkelijk. Je zou ze toch het liefst voor altijd voor alle ellende en gevaar behoeden. De oplossing van deze vader is zo gek nog niet, en vereist maar een kleine leap of faith: dingen hebben van zichzelf dan misschien geen ziel, ze kunnen die wel verwérven.
GOEIE NUMMERS 